Verhuis!

Beste lezer

Vanaf 08/08/08 is mijn blog verhuisd naar wordpress.com.

En nee, dat heeft niets met de datum te maken.

Liefs,

°

De partitieve genitief

Eerst en vooral wil ik me verontschuldigen voor de maandenlange stilte.
Er is intussen al heel wat in mijn leven veranderd. Vanaf september ben ik leerkracht Duits in mijn oude humaniora (Mater Dei-Instituut Woluwe). Per week zal ik er twaalf uur geven in het derde, vierde en vijfde jaar (zowel ASO en TSO). Gecombineerd met de postgraduaatsopleiding (Conferentietolk Duits/Engels) die ik ga volgen, lijkt het mij een zwaar jaar te gaan worden. Nog relatief jong zijnde – jaja, er heeft vorige maand ook nog een verjaardag plaatsgevonden – ben ik ervan overtuigd dat ik de uitdaging aankan.
Momenteel schrijf ik trouwens naarstig aan mijn thesis, die ik eigenlijk 'meesterproef' zou moeten noemen. Voor de nieuwsgierigen onder jullie: de voorlopige titel luidt "Cerebrale organisatie versus didactiek van het tolken". Of, een poging tot hervorming van de tolkdidactiek vanuit – voornamelijk – neurolinguïstisch standpunt. Met andere woorden: hoe de hersenen in mekaar zitten en hoe alle talige processen cerebraal georganiseerd worden. Het is best vermoeiend om me in die nieuwe materie te verdiepen, ik heb immers geen neurolinguïstische achtergrond. Niettemin is het uiterst boeiend allemaal, ware het niet dat die wetenschap nog in zijn kinderschoenen staat en er bij elk hoofdstuk met tig onbewezen hypotheses naar je hoofd gezwierd wordt.

Maar, ik dwaal af! Deze post is dus een vervolg op de genitiefpost van 21 maart, mocht je die nog niet gelezen hebben, doe dat dan eerst. Ik ga er namelijk naar terugverwijzen.

Deze genitief, de partitieve, doet wat zijn naam ook impliceert: hij duidt een deel van een geheel aan.

Een mijner tantes.

Deze zin is een voorbeeld van een oude partitieve genitief *wijst naar genitiefuitgang van het bezittelijk voornaamwoord 'mijn'*. Dit soort taalgebruik is verouderd en formeel.

Soms komt het echter wel eens voor in het normalere taalgebruik, maar dat zijn dan zogenaamde 'vaste verbindingen':

Een dezer dagen.

*wijst opnieuw naar genitiefuitgang*

Naast deze oubollige molochen, waarbij de genitief makkelijk door het voorzetsel 'van' omschreven kan worden, komt de partitieve genitief weliswaar in het dagdagelijkse taalgebruik vaak en onvermijdelijk voor (ook al "vergeten" velen hem te gebruiken).
Een combinatie van iets, niets, velerlei, allerlei, wat, veel, weinig, meer, minder, genoeg, voldoende of wat voor met een adjectief (aka bijvoeglijk naamwoord) vereist een genitief-s.

Hij heeft iets kleins gekocht.
Dat is niets ergs.
Bij het ontbijt heb ik wat zoets gegeten.
Wat voor boeiends is er straks op tv?

Nu is het moment dan ook aangebroken om terug te verwijzen naar de vorige post waarin ik het uitvoerig heb over de genitiefuitgang en hoe die eruit ziet.
Let wel op, hier wordt de genitief-s niet zomaar vervangen door een apostrof. Eindigt het adjectief op een sisklank (voorbeelden zijn 'grijs' en 'theoretisch') dan verandert er niets aan het woord.

Morgen trek ik iets grijs aan.
Wij vonden die les weinig theoretisch.

Volgens de ANS is het dan beter om de partitieve genitief te omzeilen:

Morgen trek ik iets dat grijs is aan.
Wij vonden de les niet echt theoretisch.

Daarvan ben ik geen voorstander, ook al hoor je de genitief-s niet, het blijft duidelijk dat het om een genitief gaat.

Ten slotte zou ik willen waarschuwen voor hypercorrectie. Dat is een fenomeen waarbij een persoon té zeer zijn best wilt doen om geen fouten te maken en dus fouten maakt door juiste dingen te veranderen. 'Iets' heeft nog andere functies waarbij het geen genitief-s uitlokt, met name in combinatie met een vergrotende trap:

Ik had mij de zomer toch iets warmer voorgesteld.
Zou je niet liever iets gespierder zijn?

In deze zinnen heeft 'iets' de betekenis van 'een beetje', 'een tikkeltje' en is het graadaanduidend bijwoord.

°

PS: Net als bij de vorige post diende als bron de ANS.

De bezitsgenitief

Vroeger had het Nederlands, net als het Duits nu nog, naamvallen. De enige overgebleven en productieve naamval is de genitief. Productiviteit betekent dat een bepaalde uitgang of afleiding nog altijd probleemloos toegepast kan worden op zowel oude, nieuwe als uitgevonden of onbestaande woorden. De werkwoordsuitgang voor de derde persoon enkelvoud -t is bijvoorbeeld productief, zowel voor oude als voor nieuwe of uitgevonden/onbestaande werkwoorden wordt de derde persoon enkelvoud steeds met een -t gevormd op het eind.

De genitief wordt in het Nederlands enkel gebruikt om bezit aan te duiden bij eigennamen en als partitieve genitief. (Meer over de partitieve genitief volgt in de volgende post.)

De genitiefuitgang is een -s. Beïnvloed door het Engels neigen veel mensen ertoe om voor die -s een apostrof te zetten. In het Engels mag dat altijd, in het Nederlands niet.

§ Als de voorafgaande klank niet verandert door er een -s aan toe te voegen (door de lettergreep te sluiten met andere woorden), dan wordt er geen apostrof gebruikt:

Jans fiets. (Eindigt het woord op een medeklinker, dan wordt er geen apostrof gebruikt. Zie verderop voor woorden die al op een s of een s-klank eindigen.)

Andrés boeken. (Omdat er op de é een accent staat, kan die niet verkeerd uitgesproken worden. De s wordt gewoon aan de é geplakt.)

Geertruis computer. (Combinaties als eu, oe, ui, ie, aa, ee, uu, oo, ij, ei, eau, au, ou, … behouden hun uitspraak wanneer er een -s aan gehangen wordt.)

Marie Jeannes foto's. (Jeanne eindigt op de zogenaamde sjwa, de klank in de of Elke behoudt ook zijn klankwaarde in een gesloten lettergreep.)

Belgiës beste pannenkoekenbakker.

§ Verandert de klank wél doordat de lettergreep gesloten wordt, dan wordt er een apostrof gebruikt:

Lisa's moestuin. (De open a zou een doffe a worden.)

Elmo's vuilbak.

Manu's peuk.

Kelly's verjaardag.

§ Eindigt het woord al op een s-klank, dan wordt er enkel een apostrof gezet en valt de genitief-s weg:

Fons' balpen.

Bush' ondergang. (Deze regel geldt ook voor sisklanken, zoals hier in Bush.)

Bangladesh' regering.

Opgelet!

Marx' communisme. (Hier hoor je een s-klank, dus enkel apostrof.)

Dutrouxs ontvoeringen. (In Dutroux hoor je géén s-klank, dus wordt de genitief-s gewoon aan het woord geplakt.)

Deprezs cursus. (Géén s-klank.)

Dumas' werken. (Hier hoor je geen s-klank, maar toch wordt er enkel een apostrof geschreven. Dat komt omdat we in het Nederlands nooit twee medeklinkers op het eind van een woord schrijven.)

France's schort. (De e wordt in dit woord niet uitgesproken, volgens de uitspraak eindigt het als het ware op een s-klank, daarom staat er ook een apostrof voor de genitief-s. Als de -s zonder apostrof aan het woord geschreven zou worden, dan zou de sjwa uitgesproken worden.)

Leuk om weten is dat het Nederlands, in vergelijking met de andere grote Germaanse talen, de eerste taal is waarin de genitief aan het verdwijnen is. Het Engels en de Scandinavische talen bijvoorbeeld, waarin er ook geen naamvallen meer zijn behalve de genitief, gebruiken hun genitief-s veel productiever. Daar is het mogelijk om van elk woord een genitief te maken: *de kats poten, *de fiets' bel. In het Duits zijn de naamvallen ook stilletjesaan aan het uitsterven. In vergelijking met de andere Germaanse talen is het te verwachten dat uiteindelijk de genitief ook daar als enige zal overblijven.

Liefs

°

Grappig

Wijs-dom;

Vol-ledig;

Kwaad-aardig. 

Grappig hoe taal soms in mekaar zit.

Liefs

°

Engelse werkwoorden vs Nederlandse spelling

Op mijn talrijke reizen door de cyberruimte valt me vaak op dat veel Nederlandstaligen problemen ondervinden met het vervoegen van de werkwoorden die we uit het Engels ontleend hebben. Daarom zal ik proberen om zo verstaanbaar mogelijk een samenvattinkje van de regels te geven.

Als basisregel geldt dat een Engels werkwoord op net dezelfde manier als een Nederlands werkwoord vervoegd wordt:

downloaden (stam: download-)

ik download - hij downloadt

ik downloadde - hij downloadde

ik heb gedownload - hij heeft gedownload

Het is echter belangrijk om rekening te houden met het grondwoord. Bij de vervoeging van het werkwoord mag er niet geraakt worden aan de grondvorm.

Voorbeelden daar van zijn:

racen - grondwoord race

updaten - grondwoord update

bridgen - grondwoord bridge

Bij de vervoeging blijft die grondvorm bewaard:

ik race - hij racet / ik racete - hij racete / ik heb geracet - hij heeft geracet

ik update - hij updatet / ik updatete - hij updatete / ik heb geüpdatet - hij heeft geüpdatet

ik bridge - hij bridget / ik bridgede - hij bridgede / ik heb gebridged - hij heeft gebridged

Zoals blijkt uit deze voorbeelden moet er nog altijd rekening gehouden worden met de dt-regels! Hóór (in tegenstelling tot zíé) je bij de uitspraak van de stam op het eind een medeklinkerklank uit fokschaapshit dan pas je die regels toe.

Grammatica zou grammatica niet zijn, als er geen uitzonderingen zouden zijn!

Hier volgt een opsomming:

1. Eindigt het grondwoord op een dubbele medeklinker, dan vervalt die dubbele medeklinker tot één enkele bij de vervoeging van het werkwoord: crossen / ik cros - hij crost / ik croste - hij croste / ik heb gecrost - hij heeft gecrost.

Let wel, hier is er een uitzondering op de uitzondering! Áls de uitspraak van het woord verandert door het schrappen van de dubbele medeklinker, dan blijft die bewaard! Vergelijk daarvoor volleyballen en baseballen. Ik volleybal - hij volleybalt / ik baseball - hij baseballt.

2. Als het Engelse grondwoord een "o" bevat, die als een lange [o] uitgesproken wordt en een "e" op het einde, dan wordt de spelling vernederlandst! Scoren (grondwoord score) / ik scoor - hij scoort / ik scoorde - hij scoorde / ik heb gescoord - hij heeft gescoord.

Mochten er vragen zijn, aarzel dan niet om die bij de commentaren te posten!

Liefs

°

А это даже недостаточно / Eikä se riitäkään

En ook dat is niet genoeg...

Jaja, zelfs in spannende afwachting van de resultaten van een bloedonderzoek en lijdende onder de symptomen van waarschijnlijke klierkoorts is een mens in staat zijn leven opnieuw drastisch te veranderen.

Ook voor mij was het onverwacht, maar nodig.

Dieper ga ik er niet op in.

Aan hen die ál trouwe lezers geworden zijn *kucht* Mijzelf is ook elke dag pijnlijk duidelijk dat ik deze blog niet onderhoud. Na diep nadenken, weet ik ook waarom! *slim* Ik heb geen doel. De wereld over mezelve informeren vind ik vrij flauw, niet dat mijn leven niet interessant zou kunnen zijn, maar ik vind het niet genoeg om er een blog mee op te vullen. Onzin, zullen de familiale en amicale lezers onder jullie zeggen, wat ik best begrijpen kan. Maar voor mij is het heus niet genoeg.

Een optie die ik overweeg, is mijn digitale fototoestel te laten repareren en jullie dan te verblijden met lustig gefotografeer van wat voor mij dagelijkse kost is (eventuele exotische keuken niet uitgesloten uiteraard). Wat het op zich al interessanter zou maken. Maar of ik dat lang zou volhouden is een andere vraag, want het gaat hier slechts om een verfraaiing van de huidige onvoldoendheid.

Een andere optie is iets gelinkt aan mijn lievelingsbezigheid: taal. Maar hoe dat in een blog te integreren valt, is een andere zaak.

Suggesties zijn welkom?

Liefs

°

Tempus fugit

Heb jij het al meegemaakt?

Iemand ontmoeten voor wie je impulsief wílt zijn?
Iemand hebben bij wie je je helemaal op je gemak voelt, bij wie je helemaal geen remmingen ondervindt om te zeggen wat er in je hoofd omgaat?
Iemand leren kennen van wie je wel denkt dat ie je op een diepe manier volkomen begrijpt, ook al ben je bang om dat op het prille begin toe te geven?

Heb jij het al meegemaakt?

Iemand zo tof vinden dat je slechts positieve dingen over hem wilt zeggen?
Iemand nooit kwijt willen ook al ken je hem van haar noch pluim?

Heb jij het al meegemaakt?

Dwepen met iemand en denken dat het daar te vroeg voor is?

"En dan?" - vraag ik dan schouderophalend.

Ergens diep vanbinnen zegt mijn rationele ik mij dat deze ontluikende bloem evengoed zo plots kan verwelken als ze ontstaan is. Dat ik binnen de kortste keren gekwetst kan worden, ergens eenzaam in een grijze wereld overblijf, met een huilende bloem in mijn handen.

Maar, wordt er niet gefluisterd dat het net pijn is waardoor je beseft dat je leeft?
Is een leven zonder pijn of verdriet wel een volwaardig leven?

Al die dingen flitsen tegenwoordig door mijn hoofd.

En ik ben gelukkig.

Liefs

°

Enthousiasme en nieuwjaarsdiarree

Natuurlijk weer vrij typisch van mezelf. Ik ben net met een blog begonnen en er nog dolenthousiast over. De vraag is alleen hoe lang het zal duren eer het mij niet meer kan schelen of ik überhaupt nog iets publiceer.

Hoe het ook zij, hier volgt nog maar een lading gedachtendiarree.

Vandaag is mij op mijn werk zeker vijftien keer het allerbeste voor 2008 toegewenst, zowel door collega's als door klanten. Heus een mooi gebaar, ik vraag me enkel af in hoeverre dat gemeend is. Kan het hun echt schelen of ik slaag in mijn studies, of ik gelukkig ben, of mijn familie gezond is? Of algemener: ondermijnt beleefdheid eerlijkheid? Is het wel ethisch correct om zomaar iedereen het allerbeste toe te wensen, zonder dat te menen? Stel dat mijn jaar op een sisser uitloopt, kan ik hun dat dan kwalijk nemen? Wat baat het om iedereen zulks toe te wensen?
Dit in mijn achterhoofd denkende, heb ik mij beperkt tot het eenvoudige "bonne année" en de traditionele drie kussen (bij de collega's dan). Je kunt niet zomaar niets antwoorden, waardoor ik terug bij mijn stelling aankom: de beleefdheid verplicht mij om tegen die mensen te liegen. Versta me niet verkeerd, ik wens die mensen heus niet iets slechts toe, mijn motieven zijn niet egoïstisch of onverschillig. De vraag is "Wat maakt het uit?". Zal het leven van die mensen een andere loop nemen omdat ik (of eender wie) hun het allerbeste toegewenst heb?

Hoe zwartgallig die gedachten ook mogen zijn, uiteindelijk zou ik niet willen dat met al dat gewens opgehouden wordt. Het eenvoudige gebaar om iemand het allerbeste toe te wensen, al dan niet gemeend, is eigenlijk best geweldig.
En dat brengt mij tot mijn eindconclusie over de nieuwjaarswensen, welke zelfs uitgebreid te extrapoleren valt: Stel iets dat een glimlach op je gezicht tovert niet in vraag.

Gelukkig Nieuwjaar!
Guten Rutsch!
Bonne Année!
Happy New Year!
С Новым Годом!
Hyvää Uutta Vuotta!
Gott Nytt År!

Liefs
°

Alle begin is moeilijk

Bij het begin van een nieuw jaar horen blijkbaar (goede) voornemens. Zo werden we opgevoed, zo zal het zijn totdat de laatste dagen van moedertje Natuur geteld zijn. Wie mij gisteren vroeg wat mijn goede voornemens waren, kreeg het adremme antwoord dat ik er geen had. 2007 is een geweldig jaar geweest en ik kan alleen maar hopen dat 2008 aan de hoge verwachtingen zal voldoen. De eerlijkheid gebiedt mij echter toe te geven dat één zaak beter kan - hoewel. Beter kunnen is veel gezegd, ik heb er grip noch vat op. Ik kan alleen maar mijmeren en hopen. Dat er op elke pot slechts een dekseltje past, vind ik on- en waanzin. Ik vind het ook niet nodig op mijn jonge leeftijd hét dekseltje te vinden. Niettemin verlangt mijn hart ende ziel naar net die ervaring. Ook al had 2007 een schamel vruchtje van de potten-en-dekseltjesboom in de vorm van R. afgeworpen, teleurstelling bleek het enige resultaat.

Dit gezwets roept echter de drang bij me op om te citeren.

Muistelen silmiäsi ja käsiäsi, kun puhuit minulle tulevaisuudensuunnitelmistasi valkeina öinä.
Ne yöt olivat täynnä taikaa.
Nyt minusta tuntuu, että olen vain uneksinut.

Ik herinner mij jouw ogen en handen, toen je mij vertelde over je toekomstplannen tijdens onze slapeloze nachten.
Die nachten zaten vol magie.
Nu schijnt het mij alsof ik slechts gedroomd heb.

Maar goed. Genoeg over mij en mijn gevoelenscentrifuge.

Dit blog wordt een weerspiegeling van wat er in mij aan de hand is.
Wat er mij bezighoudt.
Wat ik wil delen met de wereld.

Liefs

°